Emeritus-pastoor Henk Niesten
Een van de meest succesvolle programma's om het geloofsleven in een parochie te verdiepen is de Alpha-cursus. Deze begon in de anglicaanse Kerk en waaide over naar Nederland, waar ook een Katholiek Alphacentrum werd opgericht. Emeritus-pastoor Henk Niesten over zijn ervaringen hiermee.
Mijn ervaringen met de Alpha-cursus begonnen in 2002. Samen met André Weijers, de diaken van de parochies in Haarlem-Oost, reisden we af naar het Willibrordushuis in Den Haag, want daar werd een infodag gehouden. We waren een beetje sceptisch over de formule, met name vanwege het serveren van een warme maaltijd.
Bij binnenkomst viel ons onmiddellijk een portret op van Teresia van Lisieux, favoriete patroonheilige van diaken André Weijers, tevens patroonheilige van de Alpha-cursus. Die dag gaf ons voldoende inspiratie om de eerste Alpha-cursus in onze parochies aan te kondigen.
De start was op de eerste dinsdag van oktober 2002 met 21 deelnemers en 6 teamleden. De eerste reacties waren heel positief en binnen een half jaar ging de tweede serie van start. Uiteindelijk zijn het er in Haarlem, in de periode dat ik daar pastoor was, dertien geworden. Telkens was er een behoorlijke bezetting en kregen we ook aanmeldingen van buiten onze eigen parochies.
Stageplek studenten
De manier waarop wij de Alpha-cursus gaven heeft een ontwikkeling doorgemaakt. De verbale overdracht werd van lieverlee veranderd in powerpoints met soms een kort filmpje erbij. De aanvraag voor plaatsing van stagiaires van het seminarie de Tiltenberg maakte dat de cursus een bredere bekendheid kreeg. Voor de priester- en diakenstudenten was het ook een hele goede leerschool om te delen in het geloof, de twijfel en het ongeloof (ja, ook dat!) van de cursisten. En hoe daarmee om te gaan.
Voorzienigheid
We hadden al snel een vast patroon ontwikkeld voor de indeling van de avond. Om vijf uur stond de deur van de pastorie open voor de teamleden en was er koffie/thee en gelegenheid informeel met elkaar uit te wisselen. De vaste verzorgers voor de inrichting van de zaal gingen om half zes die richting op om de tafels te dekken en de cateraar te ontvangen. We hadden namelijk al na twee sessies besloten niet meer zelf te koken, maar het eten te laten bezorgen. Dat kost meer geld, maar we rekenden op Gods voorzienigheid. Tot op de dag van vandaag is dat vertrouwen niet beschaamd, met name ook door een flinke donatie van … mevrouw van Alphen zaliger! What’s in a name?! We hebben na inmiddels de 15e Alpha-cursus nog steeds diezelfde cateraar.
Ontmoeting in kleine groepjes zijn een belangrijk onderdeel.
Klaar voor de gasten
Om 17.45 uur baden we de Vespers in de pastorie-huiskamer. Aansluitend werd in de kerk voor het tabernakel het vrije gebed voortgezet met gebeden en gezangen. Dit werd afgesloten met gebed onder handoplegging voor degene die aan de beurt was voor de inleiding. Om 18.15 uur stonden we klaar om de gasten te ontvangen en met hen bij te praten of vragen te beantwoorden.
De avond werd altijd stipt om 21.00 uur afgesloten met een gezamenlijk gebed en/of een lied. Er werd daarna nog heel wat nagepraat door de plakkers, waarvan sommigen een vraag hadden of hun enthousiasme kwijt wilden. Tenslotte was er rond de klok van 21.30 uur gelegenheid om als team kort de avond te evalueren, God te danken en te bidden om zegen voor de deelnemers en onszelf.
Weekend
Vast onderdeel was altijd het weekend halverwege de cursus. We regelden een locatie waar we een dag en een nacht konden vertoeven. In dit weekend was er een intensief programma, ook om de beperkte tijd zo optimaal mogelijk te benutten. Het programma bestond uit inleidingen, deelgroepjes, gebedstijden, het Emmausgesprek, en tenslotte - na een gebedsviering of een Eucharistie - de handoplegging om een diepere vervulling van de Heilige Geest. Dit heeft vele deelnemers geraakt en er werden nogal eens wat traantjes geplengd.
Wat het opleverde
Wat hebben al die cursussen nu opgeleverd? In het algemeen getuigen veel deelnemers van een diepe geloofs- en gemeenschapservaring. Velen zijn gegroeid in hun betrokkenheid op de Kerk, in de vieringen en ook op medecursisten in het dagelijkse leven. Er ontstonden vriendschappen. Sommigen sloten zich aan bij andere catecheseprogramma's, bijvoorbeeld die voor het ontvangen van de initiatiesacramenten. Dit programma had ik zelf ontwikkeld, omdat verschillende Alpha-cursisten een verlangen hadden naar meer geloofsonderricht, Bijbelkennis of gedoopt en/of gevormd wilden worden. Het omvatte 6 tot 10 bijeenkomsten over de doop, het vormsel en de Eucharistie. Deze groep werd dan ook enkele keren gepresenteerd in een kerkelijke viering om verschillende catechumenenriten te ontvangen, zoals de kruistekens, de gave van het gebed met de overhandiging van het Onzevader en het opzeggen van het Credo, dat ook werd overhandigd in een mooie lay-out.
Springplank
De Alpha-cursus werd ook een soort springplank naar andere vormen van geloofsonderricht, zoals de Café-cursus, een bijbelcursus, de charismatische gebedsgroep. Deze laatste is naar mijn idee een heel belangrijke ondersteuning voor het welslagen van dit soort initiatieven van de nieuwe evangelisatie. De gebedsgroep van de St.-Jan de Doperparochie, destijds opgericht door pastoor Arie van Duin zaliger, heeft de Alpha-cursus altijd met haar gebed ondersteund, evenals andere initiatieven. En ze heeft in de gebedsgroep ook vele nieuwe gezichten mogen begroeten van oud-Alpha-deelnemers. Er was ook veel animo om deel te nemen aan bijeenkomsten van de Katholieke Charismatische Vernieuwing (KCV), zoals bijvoorbeeld de vakantieconferentie Celebrate. Onze gezamenlijke parochies kozen ook voor een jongerenwerkster. Die heeft het Lifeteen-programma in Haarlem opgezet voor tieners.
Trudi van Rijt, die door de Alpha-cursus helemaal opnieuw tot actief geloof is gekomen, wilde graag een Geloof en Lichtgroep oprichten voor mensen met een verstandelijke beperking en zo geschiedde. In 2010 werd voor hen de gemeenschap de Zonnestraaltjes geboren.
Dankbare taak
Mijn tijd zat er in 2013 op in de drie parochies in Haarlem Centrum en Oost. Een aangeboren hartafwijking heeft hartfalen veroorzaakt. Maar met de ICD-pacemaker kan ik mij nu in een andere setting met minder pastorale eindverantwoordelijkheid inzetten voor de nieuwe evangelisatie in Beverwijk en omgeving. Een dankbare taak, nu ik de pensioengerechtigde leeftijd heb bereikt.
Op 13 februari begonnen we alweer aan de derde Alpha-cursus in Beverwijk. Er is veel ondersteuning van de omliggende parochies. De Grenspostzaal, 150 meter van mijn huis, is een uitstekende accommodatie en die liep zo vol met Alpha-deelnemers dat ik verschillende mensen moest vragen te wachten tot de volgende Alpha-cursus.
Bisschop als gastspreker
We hebben nu eenzelfde gebedsondersteuning van de Heemskerkse gebedsgroep. Bij mij thuis! Zoals ook in Haarlem zijn er vier á vijf inleiders die afwisselend een onderwerp voor hun rekening nemen. De negende avond is inmiddels de vaste gastenavond met een gastspreker en met extra genodigden. Twee keer was er een bisschop als gastspreker en twee keer hadden we totaal 42 gasten aan de Alpha-tafels. De cateraar is nog steeds dezelfde en is ‘toevallig’ inmiddels verhuisd van Haarlem naar het naburige Assendelft.
Alpha-cursus Beverwijk 2014
Kinderoppas
Vermeldenswaard is ook dat we ouders met kinderen die geen oppasmogelijkheid hebben, willen verwelkomen. Enkele gastouders zorgen dan voor oppas en opvang en houden deze wat oudere kinderen na de maaltijd bij mij thuis op een ludieke en speelse manier bezig, tot grote dankbaarheid van de ouders.
Dankbaarheid vervult ook mijn hart na 12 jaar Alpha-cursussen. Dank aan al diegenen die hebben geholpen met gebed, als teamlid, financieel of hoe dan ook. Dank aan God, Vader, Zoon en Heilige Geest en aan Teresia van Lisieux.
Uit Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2015-2
Meer over de Alpha-cursus