Van Frank Jansons, relatiemanager voor de katholieke kerk bij Alpha Nederland, kunt u in 2020-4 een persoonlijke getuigenis lezen. Hij kwam tot geloof en werd katholiek. Nu heeft hij met een aantal parochies contact opgenomen om te ontdekken hoe het gaat met de verandering richting een missionaire parochie. Kees Slijkerman interviewt hem.
Frank, wat zijn de feiten over het proces tot nu toe in die parochies waarmee je contact hebt opgenomen?
Het waren gesprekken van ongeveer een uur met de pastoors van vijf verschillende parochies en minimaal een andere parochiaan uit elk van die vijf parochies. Allemaal parochies waar de Alpha-cursus gegeven wordt, voor het eerst of al heel wat jaren.
Ik vroeg hun: “Hoe gaat het?” De antwoorden waren natuurlijk vertrouwelijk en ik wil geen ontmoedigend beeld scheppen.
Maar een eerlijk beeld van de realiteit is toch nodig om samen verder te komen? Wat wil je in zijn algemeenheid over de antwoorden kwijt?
De gespreksdeelnemers vinden het moeilijk om anderen te veranderen. Het proces gaat stroef, moeizaam of het gaat gewoon niet. Ze hebben vaak het gevoel tegen de stroom in te moeten gaan.
De eerste valkuil die ik dan zie, is dat ze niet gefocust zijn op hun eigen veranderingsproces, maar op het veranderen van medeparochianen. Ik vroeg hun dan: in hoeverre ben je zelf veranderd?
Als je zelf niet bent veranderd door je relatie met de Heer, dan hoef je die verandering ook niet van anderen te verwachten. Eerst zelf meer leerling van Jezus worden, Hem volledig gaan vertrouwen?
Precies. En de waarheid ontdekken van Jezus’ woorden: Mijn juk is zacht en mijn last is licht. Als je dat zelf ervaart en voorleeft, dan heeft dat effect. Dan hou je er ook plezier in.
Jongeren erbij
Wat mij ook opviel is dat de mensen die zich proberen in te zetten voor parochievernieuwing 55+ zijn. Zij kunnen wel proberen te bedenken wat jongere generaties nodig hebben, maar als die jongeren zich niet zelf daarover uitspreken of gehoord worden, dan is er geen aansluiting.
In meerdere parochies hoorde ik dat degenen die enthousiast begonnen waren met parochievernieuwing inmiddels afgehaakt zijn. ‘Het bestuur wil niet,’ is een vaker gehoorde opmerking.
Jongeren in parochiebestuur?
Jongeren worden soms wel gevraagd om in het bestuur te gaan zitten. Als dat echter alleen is omdat ze jong zijn of om een vertegenwoordiger van hun locatie in het parochiebestuur te hebben, dan voelen ze daar niet voor. Jongeren willen niet in het bestuur om vooral overeind te houden wat er vanouds is. Nogal wat gelovig gemotiveerde jonge gezinnen en jongeren reizen op zondag naar die locatie waar een eucharistieviering is, in plaats van zich in te zetten voor hun eigen dorp. Ze zijn mobiel.
Ze shoppen?
Ja, zo kun je het zeggen. Het kan komen door een te consumptieve houding. Maar ze willen vaak toch wel gevraagd worden op basis van hun talent en zich inzetten voor vernieuwing. Als een pastoor een jongere vindt die zich wel wil inzetten vanuit de verandering die zowel die pastoor als die jonge parochiaan heeft doorgemaakt en als die jongere sterk is en het nodige talent heeft, dan kan de pastoor die jongere vragen zelf een locatieraad samen te stellen met mensen die vanuit een zelfde visie aan parochievernieuwing willen werken. Dat zie ik wel gebeuren. Voor oudere zittende locatieraadsleden (die vaak moeilijk te vinden zijn) zijn misschien ook andere passende taken te vinden.
Hoe groot is de rol van de pastoor volgens jou?
Cruciaal. Als de pastoor de verandering niet voorleeft, kan hij ook anderen daarin niet aansturen. “In de eerste plaats is vereist een mentaliteitsverandering, een innerlijke vernieuwing, vooral bij degenen aan wie het pastorale leiderschap is toevertrouwd,” staat in een recent document van het Vaticaan over parochies.* Zo zitten onze parochies nu eenmaal in elkaar.
Een pastoor die van daaruit – en vanuit de waarden die in het boek Als God renoveert genoemd worden - verandering wil, kan een plan maken en daar mensen bij zoeken.
Belang van gebed
Verheugend vond ik in deze vijf parochies dat over het algemeen het belang van gebed tegenwoordig meer ervaren wordt. Bemoedigende voorbeelden zijn parochies die gebedsteams hebben of bijvoorbeeld parochianen die via WhatsApp elkaar berichten over waar ze gebed voor vragen.
Door de coronacrisis beginnen parochies ook meer de vele digitale mogelijkheden te gebruiken, waardoor geloofsvernieuwing meer in de huiskamers terecht komt. Een voorbeeld is de communievoorbereiding. Ook met de online Alpha-cursus hebben een aantal parochies nu zeer goede ervaringen opgedaan.
Welke stappen gaat Alpha Nederland in 2021 zetten om parochies van dienst te zijn?
Allereerst meer trainingen geven over hoe je Alpha kunt geven in de parochie en hoe je Alpha effectiever maakt. Voor wie eens wil meemaken wat de Alpha-cursus is, houden we Experiences. Daarnaast is er elke maand een basistraining en een verdiepende training. Ook geven we masterclasses over het gebruik van Social Media, hoe je aan meer deelnemers voor Alpha komt etc. Dit is allemaal te vinden op www.alphanederland.org/evenementen.
Daarnaast ben ik met een aantal bisdommen in contact over de mogelijkheid om dit jaar vier parochies in Nederland intensief te begeleiden in hun vernieuwingsproces.
Nu al ondersteunen we parochies die geïnteresseerd zijn, die al eerste ervaringen hebben opgedaan of zeer ervaren zijn met Alpha. Dat willen we intensiveren en parochies die de smaak te pakken hebben en missionair willen worden, willen we graag helpen.
Interactieve lezing
Op vrijdagmorgen 12 maart geef ik, als onderdeel van het digitale Pastoraal Congres een interactieve lezing over persoonlijk leiderschap. Ik behandel dan zeven eigenschappen die je als christen moet hebben om zo leiding te geven aan je eigen leven, dat je gestalte kunt geven aan je persoonlijke roeping. Meer over dat congres op www.pastoraalcongres.nl.
Frank is bereikbaar via 06-33735112.
*Artikel 35 in het Vaticaanse document ‘Pastorale bekering van de parochiegemeenschap ten dienste van de evangelisatieopdracht van de Kerk’, van de Congregatie voor de Clerus , juli 2020, Vlaamse vertaling.