Een plotselinge buitengewone intuïtie
God wil dat we Hem begrijpen. Daarom zegent Hij ons met de gave van inzicht, die ons toestaat om Hem beter - op een intiemere en meer vertrouwelijke manier - te leren kennen.
De inzichten die we via onze natuurlijke vermogens (waarneming, verstand…) verkrijgen, hebben altijd maar een beperkt karakter. Daarom is er een 'licht' nodig dat de grenzen van ons natuurlijk kennen doorbreekt en maakt dat we toegang krijgen tot kennis die we nooit op ons eentje zouden kunnen verwerven. Dit licht wordt ons door de gave van inzicht (Jesaja 11,2) gegeven.
Plotselinge buitengewone intuïtie
Het inzicht dat we door deze gave verwerven, komt niet tot ons in de vorm van een verstandelijk oordeel, een redenering of een conclusie die ons wordt ingegeven. De gave van inzicht schenkt ons een plotselinge, buitengewone intuïtie. In één oogopslag dringen we door tot de kern van de goddelijke Waarheid. Onze kijk op de goddelijke dingen en hun samenhang wordt ineens anders: veel dieper en wijder. Het innerlijke oog van onze ziel opent zich voor datgene 'wat verborgen blijft voor wijzen en verstandigen' (Lucas 10, 21-24). Ons 'zien' en 'aanvoelen' van de goddelijke geheimen wordt uitgezuiverd.
De gave van inzicht heeft duidelijk implicaties op het vlak van ons geloof. Betekent geloven een eenvoudige overgave aan de Waarheid, dan bestaat de werking van de gave hierin dat zij aan die Waarheid zin en betekenis geeft: ineens zegt ze ons iets, grijpt ze ons aan, treft ze ons bijzonder. Het gevolg is dat een volmaakter geloofshouding wordt verkregen. Het geloof 'is geen vlam meer die danst aan de oppervlakte van het hout. Maar het hout is een gloeiende houtskool geworden'*.
Doorzicht
Kortom, ons geloof heeft diepgang gekregen. Wat voorheen nog grotendeels in het duister lag, is nu doorzichtiger geworden. Ons vertrouwen in wat God zegt en voorhoudt, is gesterkt. We hebben een zekerder geloof. Het kan zelfs zo sterk worden dat niets, maar dan ook niets meer in staat is om het te doen wankelen. Toch blijft het nog altijd 'maar' geloof. Het kan nooit veranderen in een allesomvattend weten. Het geloofsmysterie, zegt Thomas van Aquino, zal voor ons altijd een diep mysterie blijven, waarvan de zin ons natuurlijk verstand ver te boven gaat.
Richtinggevend voor het handelen
De gave van inzicht heeft ook invloed op het menselijke handelen. Door de gave leren we inzien dat Gods eeuwige en noodzakelijke waarheden richtinggevend zijn voor het menselijke handelen. Menselijke handelingen dienen te worden geleid door eeuwige redenen. De gave van inzicht toont ons niet enkel de waarheden waarop wij onze wil moeten richten, maar verlicht ons ook aangaande de werken die we moeten doen. Door het menselijke verstand op deze wijze te adviseren, vervolmaakt zij ons verstand, zodat de uitvoering van goede daden ook sneller en eenvoudiger zal verlopen.
Heilige Schrift begrijpen
Op een bijzondere, bijna geprivilegieerde wijze geeft de gave van inzicht ons toegang tot de betekenis van de Heilige Schrift. Want de gave is vooral werkzaam met betrekking tot dingen die op ons toekomen, die ons worden geopenbaard. Thomas brengt ons in dit verband het begenadigde moment in herinnering waarop Christus zijn apostelen uitzond en 'hun verstand opende om de Schrift te begrijpen' (Lucas 24,45). Deze gave van goddelijk inzicht blijft dan ook voorbehouden - als een geestelijk voorrecht - aan diegenen die zich leerling van Christus mogen noemen.
Thomas brengt de gave van inzicht in verband met de zaligspreking van de "zuiveren van hart" (Matteüs 5,8). De zuiveren van hart laten toe dat hun leven gezuiverd wordt van fantasieën, verleidingen, vergissingen of dwalingen. De waarheid met betrekking tot God wordt bij hen dan ook niet vertroebeld door beelden, fantasieën of ketterse misinterpretaties. Hun houding en opvatting is zuiver. Dit is het resultaat van de gave van inzicht.
Edgard Peeters
*Uit Entretiens sur le Saint-Esprit, C. Journet 1997.
Dit is deel 7 van een serie over de gaven van de Heilige Geest in Jesaja 11,2.
De hele serie van Edgard Peeters over de zeven gaven van de Heilige Geest in pdf-printversie
Klik hier voor alle artikelen van Edgard Peeters.
Dit is document a4109 op www.kcv-net.nl