Edgard Peeters
In hoofdstuk 11 van het Bijbelboek Jesaja lezen we over gaven van de Geest, gaven die ook bij het sacrament van het vormsel worden afgesmeekt. Een van deze gaven is 'ontzag voor de Heer, vaak vertaald met 'vrees voor de Heer'.
Godsvrees is de gave waardoor iemand de oneindige majesteit van God erkent en tegelijk zijn eigen nietigheid inziet. De ziel heeft ontzag voor de grootheid van God en voelt zich als het ware vermorzeld in haar eigen geringheid. Door de gave van godsvrees komt een ziel op een positieve wijze 'onder de indruk van God'. De grootheid en schoonheid van God vervult ons met zoveel bewondering, dat wij eer willen brengen aan God en alles willen mijden wat ons van Hem zou kunnen verwijderen.
Uit liefde
Godsvrees heeft dus niets met angst voor God te maken. Dat zou een valse godsvrees zijn. Ware godsvrees wordt uit liefde geboren. De liefde die in de gave actief is, maakt ons gevoelig voor de wijze waarop God ons bemint en voor de wijze waarop we die liefde moeten beantwoorden. Door de vrees voor de Heer worden we diep gevoelig voor alles wat onze liefde voor God en onze vreugde daarin zou kunnen verminderen. Godsvrees is vooral een vrees om God te verliezen.
Godsvrees is dan ook geen 'vrees van de slaaf', zegt Thomas van Aquino. Want de slaaf gehoorzaamt zijn meester alleen uit schrik voor een straf. Godsvrees beantwoordt veeleer aan de 'vrees van de zoon', die zijn vader liefheeft en eert, en daarom alles vermijdt wat zijn relatie met hem kan schaden.
Disciplineert
Een belangrijk effect van de gave van vrees is een volkomen en zuivere nederigheid. De gave disciplineert ons, zodat we ermee ophouden om eer te zoeken voor onszelf en in de plaats daarvan uitzien naar de glorie van God en naar ons geluk in Hem. Vrees voor de Heer vereert en bemint God en ontwortelt op die manier elk begin van menselijke hoogmoed, die God niet erkent en zichzelf als hoogste autoriteit beschouwt. Godsvrees is dus een passende remedie tegen alle trots en arrogantie van de geest.
Om dezelfde reden stelt de gave van vrees ons in staat om op een meer authentieke wijze te leven volgens de zaligspreking 'Gelukkig die arm van geest zijn' (Matteüs 5,3). Want de gave van vrees bevrijdt ons niet enkel van trots en zelfverheerlijking, zij verlost ons ook van hebzucht en van het verlangen naar rijkdom, macht en roem.
Doel van de zeven gaven
Omdat de gave van vrees ons uitnodigt om ons open te stellen voor God, Hem te eren en ons helemaal aan Hem toe te wijden, is zij de eerste stap op weg naar een grotere eenwording met God, die het uiteindelijke doel vormt van de zeven gaven. Godsvrees vormt het fundament waarop de overige zes gaven zijn gebouwd. Zij opent als het ware de deur voor de goede werking van de andere gaven. Thomas rangschikt haar als eerste in volgorde van behoefte, maar noemt haar als laatste in volgorde van verhevenheid. Want hierin spant wijsheid de kroon. Toch heeft wijsheid de godsvrees nodig. 'De grondslag van de wijsheid is ontzag voor de Heer', zegt de psalmist (Psalm 111,10). In de godsvrees heeft de wijsheid haar wortels en begint zij tot leven te komen.
Het Hebreeuwse woord voor de gave van ontzag voor de Heer heeft ook nog iets in zich wat uitgedrukt kan worden met het woord godsvrucht. Dit kan als een aparte gave gezien worden. Over godsvrucht gaat het volgende artikel in deze serie.
#
VREES, ONTZAG, EERBIED
De Nieuwe Bijbel Vertaling van 2004 vertaalt Jesaja 11,2-3a zo:
De geest van de HEER zal op hem rusten:
een geest van wijsheid en inzicht,
een geest van kracht en verstandig beleid,
een geest van kennis en ontzag voor de HEER.
Hij ademt ontzag voor de HEER; …
In de Bijbel in Gewone Taal staat geen vrees of ontzag, maar eerbied voor de Heer.
#
Uit Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2016-5. Dit is deel 3 van een serie over gaven, vruchten en charisma's van de heilige Geest.
De hele serie van Edgard Peeters over de zeven gaven van de Heilige Geest in pdf-printversie
Meer van Edgard Peeters over dit onderwerp: www.kcv-net.nl/kcv/a/4083