De Rooms-Katholieke Kerk richt een nieuwe service op om de charismatische vernieuwing te bevorderen. De naam van deze nieuwe service is CHARIS, tevens een afkorting van Catholic Charismatic Renewal International Service.
CHARIS is geboren door de wens van paus Franciscus om te komen tot één enkele service ten dienste van alle expressies van katholieke charismatische vernieuwing. CHARIS wordt opgericht door de Heilige Stoel*. Dit betekent dat CHARIS zal handelen in naam van de Kerk om alle uitingen van katholieke charismatische vernieuwing te dienen.
Omzetting bestaande organen
Vanaf 9 juni 2019 zijn de statuten van CHARIS van kracht en houden twee andere organisaties op te bestaan: Catholic
Fraternity of Charismatic Covenant Communities and Fellowships (CF) en International Catholic Charismatic Renewal Services (ICCRS). Het is de bedoeling dat vanaf die datum ook alle nationale, regionale en continentale comités worden omgezet in organismes van dienstverlening, waarbij alle uitingen van katholieke charismatische vernieuwing zijn betrokken.
Waarom en hoe ontstaan?
Op 17 april 2018 werden de nieuwe statuten openbaar gemaakt. Daarbij werden zeven officiële teksten gepubliceerd waaruit de ontstaansgeschiedenis duidelijk wordt.
Aan paus Franciscus werd in 2014 gevraagd wat de Kerk verwacht van de Katholieke Charismatische Vernieuwing (KCV). Daar heeft paus Franciscus op geantwoord met een toespraak in het Olympisch Stadion te Rome, op 1 juni 2014.
Met instemming memoreerde hij bij die gelegenheid dat bovengenoemde organisaties sinds kort samen hetzelfde kantoor deelden in het Vaticaan. Nog diezelfde maand schreef hij dat wellicht de tijd is gekomen om die twee organisaties samen te voegen tot een enkele service. De voorzitters van beide organisaties hebben daarop hun jawoord aan de paus gegeven en gevraagd om een persoonlijk onderhoud. In die ontmoeting heeft paus Franciscus persoonlijk vier mensen benoemd om de totstandkoming van de ene service voor te bereiden: Michelle Moran, die op dat moment voorzitter was van ICCRS, en Pino Scafuro, vicevoorzitter van de Catholic Fraternity. Beiden kregen in deze functie versterking van een secretaris: Oreste Pesare,directeur ICCRS, en Julia Elena Torres vanuit de Catholic Fraternity. Deze vier door de paus benoemde personen hebben een kleine adviesraad bijeengeroepen. Met hulp van Vaticaanse autoriteiten hebben ze vervolgens statuten voorbereid en op 6 maart 2018 ondertekend.
Dienstorganen van gemeenschap
De nieuwe organisatie voorziet in de eerste plaats in een algemene vergadering van driehonderd personen uit de hele wereld die elke drie jaar bijeenkomt en beslissingsbevoegdheid heeft. Tot haar bevoegdheden behoort het vaststellen welke service, training en toerusting nodig is, wie er in het uitvoerende orgaan van achttien personen gekozen worden en wie de internationale moderator moet zijn. In de tweede plaats voorziet het statuut in vier** continentale Services of Communion, vrij vertaald: Dienstorganen van gemeenschap, organen die op continentaal niveau de doelstellingen van CHARIS bevorderen. En tenslotte vraagt het statuut ook op nationaal niveau deze Dienstorganen van gemeenschap te realiseren.
Inhoudelijk
Waar het inhoudelijk om gaat bij CHARIS is helder omschreven in het voorwoord en bij de doelstellingen (zie pag. 30, 32-35). De katholieke charismatische vernieuwing wordt omschreven als een stroom van genade die personen, groepen, gemeenschappen, activiteiten en bedieningen toestaat zichzelf uit te drukken op verschillende manieren met verschillende vormen van organisatie. Wat al deze expressies van katholieke charismatische vernieuwing gezamenlijk hebben is het ervaren van de vruchten van Pinksteren door een uitstorting van geestelijke gaven - doop in de Heilige Geest genaamd - die ook inhoudt een persoonlijke ontmoeting met Jezus Christus als Redder, een openheid voor het Woord van God, voor uitoefening van de charisma’s en voor evangelisatie in trouwe dienst aan de Kerk.
Wie gaan meedoen?
Welke groepen en initiatieven worden nu gevraagd om in CHARIS samen op te trekken? CHARIS is geroepen tot permanente service van en aan alle realiteiten in katholieke charismatische vernieuwing: gebedsgroepen, gemeenschappen, netwerken, scholen voor evangelisatie, religieuze instituten, uitgeverijen, bedieningen, oecumenische initiatieven, jeugd et cetera (artikel 4 en 16). ‘De verschillende expressies en werkelijkheden in de KCV mogen dan in verschillende fasen van ontwikkeling zijn en verschillende accenten leggen, ze delen in dezelfde fundamentele ervaring van doop in de Heilige Geest en streven dezelfde algemene doelen na’, staat in het voorwoord.
Beperktheid ICCRS en CF
Waren de bestaande organisaties niet goed? ICCRS en de CF hebben ieder hun eigen kracht en zwakte.
De CF, een broederschap van verbondsgemeenschappen, helpt katholieke gemeenschappen een erkende plek in te nemen in de Rooms-Katholieke Kerk in verbondenheid met Rome. De KCV heeft echter vanaf het begin ook gemeenschappen voortgebracht die voor een deel uit rooms-katholieken en voor een deel uit andere christenen bestaat. Die oecumenische gemeenschappen konden geen lid worden van de CF.
ICCRS heeft een belangrijke rol gespeeld in het verbinden van allerlei katholieke charismatische personen, groepen en initiatieven met de Heilige Stoel, de paus en verschillende instanties in Rome. Dat heeft veel lokale bisschoppen geholpen in te zien hoe ze deze vernieuwing kunnen waarderen en steunen. Met oecumenische initiatieven was ICCRS heel voorzichtig.
Oecumene
De KCV heeft in de eerste 50 jaar van haar bestaan bewezen volop rooms-katholiek te zijn. In de komende periode is de KCV geroepen om haar oecumenische roeping veel bewuster te beleven. Oecumenisch zijn is een fundamenteel onderdeel van rooms-katholiek zijn. Paus Franciscus heeft de KCV er nadrukkelijk op gewezen dat ze ‘oecumenisch geboren is’. Gods oecumenische bedoelingen met de KCV staan nu uitdrukkelijk in de statuten vermeld en kunnen meer dan ooit vrucht gaan dragen.
In de vorige fase moest de KCV opletten zich niet te identificeren met initiatieven die haar rooms-katholieke identiteit minder geloofwaardig zouden maken. Die zorg mag ze nu relativeren, omdat groepen in heel verschillende fasen van ontwikkeling gevraagd worden zich samen in te zetten voor dezelfde doelen. Het herkennen bij elkaar van dezelfde ervaring gedoopt te zijn in de Heilige Geest is voldoende.
Sommige christenen spreken van een ervaring te zijn wedergeboren en als ze dat uitleggen lijkt dat erg op de ervaring gedoopt te zijn in de Heilige Geest. Paus Franciscus vroeg dan ook in de voorbereiding op de jubileumviering van 50 jaar KCV dat we ook protestanten zouden uitnodigen die de ervaring hebben van wedergeboren te zijn in Christus.
Kortom, in de eerste fase was het belangrijk katholiek blijken te zijn, in de nieuwe fase komt de binnenkerkelijke en interkerkelijke oecumene meer naar voren.
Wat betekent dit voor Nederland?
Alle katholieken in Nederland die een doop in de Heilige Geest hebben ervaren en alle initiatieven en vormen van gemeenschap die daaruit zijn voortgekomen staan nu voor de taak samen een ‘service of communion’ te vormen. Over wie praten we dan? De Stichting Katholieke Charismatische Vernieuwing en alle met haar verbonden groepen en initiatieven waar ze direct verantwoordelijk voor is. Uiteraard ook de bij de CF aangeslotenen: Gemeenschap Emmanuel en Komunitas Tritunggal Mahakudus (uit Indonesië afkomstige Gemeenschap van de Allerheiligste Drie-eenheid). En ook: Gemeenschap Chemin Neuf, Gemeenschap van de Gekruisigde en Verrezen Christus (‘De Kommel in Maastricht), Follow Me, Life Teen, Jesus Youth, El Shaddai (Filippijns), Gebedshuis Bethanië, Bethabara Gemeenschap, KISI-God’s singing kids, Kings Men, Toward Jerusalem Council II, Croygemeenschap, Braziliaanse en Poolse katholieke charismatische groepen in Nederland. En ook Biddende Moeders, Biddende Vaders, Bezinningscentrum Emmaus, Porta Fidei en Samuel Advies zijn gesticht door mensen die ervaren hebben gedoopt te zijn in de Heilige Geest. Wie nog meer?
Kees Slijkerman
*CHARIS wordt in december 2018 namens de Rooms-Katholieke Kerk opgericht door de Dicasterie voor Leken, Familie en Leven, waarin de Pauselijke Raad voor de Leken is opgegaan.
**Europa, Amerika, Afrika en Asia/Oceania krijgen ieder een eigen Services of Communion.
Uit: Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2018-3
Meer op www.stucom.nl:
0440, de statuten van CHARIS;
0438uk, de officiële brieven van paus Franciscus en anderen;
0439uk, tien vragen en antwoorden over CHARIS met als vraag 6: Zijn alle uitingen van de charismatische vernieuwing verplicht om deze nieuwe service te accepteren? Het antwoord is: Nee, CHARIS is een service-instantie, geen bestuurslichaam.