Een mannenretraite in Frankrijk
Mark Borst
Wat beleven mensen die op retraite gaan? Mark Borst vertelt over zijn retraite in de Franse Pyreneeën, waar een nieuwe charismatische gemeenschap een duizend jaar oude abdij in gebruik heeft genomen.
Net naast mijn voeten gaat de helling steil naar beneden. Aan de andere kant van de beek rijst de berghelling net zo steil op. Mijn ogen volgen de bomen naar boven en tussen het groen zie ik voor het eerst deze reis de contouren van de abdij. Straks moeten we het water nog oversteken en een korte klim maken om bij ons doel te komen: St. Martin-du-Canigou.
Al bijna duizend jaar is er op deze afgelegen plek in de Franse Pyreneeën een abdij, die alleen bereikbaar is via een pittige klimtocht van dertig minuten. Nu we bijna drie uur hebben gelopen vanaf het treinstation voel ik mijn rugzak steeds meer op mijn lichaam drukken.
Allemaal vaders
Ongeveer een jaar geleden was ik hier voor het eerst. Ik had een uitnodiging gekregen om mee te gaan met een groep mannen - allemaal vaders - die naar deze abdij zou gaan voor een retraite. Zonder al te veel nadenken had ik ja gezegd. In de paar dagen daar, tussen de majestueuze bergen, de biddende kloosterlingen en acht Nederlandse mannen, had ik gemerkt hoeveel er nog in mijn leven is, dat God kan vernieuwen, verbeteren en veranderen.
Op bovenstaande foto de 1000 jaar oude abdij St. Martin-du-Canigou.
Nu ben ik opnieuw hier, met dezelfde groep mannen, in de verwachting dat wat er vorig jaar begonnen is afgemaakt zal worden. Dat ik helemaal 'gefixed' straks van de berg afkom, klaar voor het echte leven.
Enkele uren later zitten we in de eetzaal van het klooster. We zijn hartelijk welkom geheten door de broeders en zusters van de Communeauté des Beatitudes* die hier wonen. Ze wijden hun leven aan het gebed, de zorg voor de abdij en het ontvangen van gasten en toeristen. Een van de zusters roept uit: 'Bienvenue à la source (welkom bij de bron). Wat aanmatigend, denk ik, waarom zou hier nu de bron zijn?
Het juiste verlangen
Een dag later. Ik geniet intens van de rust, de geweldige natuur om me heen en het doorleefde gebed van de gemeenschap, maar ik heb nog niet het idee dat er bij me vanbinnen veel gebeurt. Dan lees ik een stukje uit het boek dat we deze retraite als leidraad gebruiken: 'Als we ons hele leven blijven wachten tot we perfect of onaantastbaar zijn voordat we de arena betreden, zullen we uiteindelijk relaties en kansen opofferen die nooit meer terugkomen, onze kostbare tijd verdoen, en onze talenten - de unieke bijdrage aan de wereld die alleen wij kunnen leveren - de rug toekeren.'** Wachten totdat ik perfect en onaantastbaar ben… ik realiseer me opeens dat dat is wat ik eigenlijk verlang: zo zijn, dat niets of niemand me wat kan deren en op die manier de berg straks afdalen. Maar als ik deze tekst serieus neem, dan is dat niet het juiste verlangen. En misschien is het ook niet Gods verlangen voor mij.
Kwetsbaarheid
Die middag vertelt Jean-Bertrand, één van de leden van de gemeenschap, zijn levensverhaal. Aan het einde spreekt hij over kwetsbaarheid en over gekwetst zijn. Hij legt uit dat onze verwondingen een plek kunnen zijn waar God kan werken. Dan zegt hij: 'La blessure est la source'. De kwetsuur is de bron. Opnieuw dat woord 'bron'. Zijn woorden gaan als een pijl naar binnen. Ik begrijp ineens dat God niet van plan is mij helemaal te 'fixen'. Juist in mijn zwakheid wil Hij aanwezig zijn en Hij wil die veranderen in een bron, waaruit ik kan leven.
Vanaf dat moment verschuift mijn focus in de retraite. God overtuigt me steeds meer en meer dat Hij er is, dat Hij aanwezig is, dat Hij bij mij is. Hij maakt me niet hier en nu volmaakt, maar drukt me op mijn hart dat Hij met mij meegaat.
Als ik perfect wil zijn
De volgende dag lees ik de Evangelielezing van die dag, waarin Jezus zegt: 'Wie achter Mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en Mij volgen. Want ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van Mij zal het behouden.' (Matteüs 16,24-25; NBV) Als ik hierover nadenk, zie ik hoe deze uitspraak van Jezus lijkt op het citaat over onaantastbaarheid. Als ik perfect wil zijn, alles zelf in de hand wil houden, dan zal ik uiteindelijk verliezen wat ik probeer vast te houden. Maar als ik alles opgeef, alles overgeef aan Jezus zal ik uiteindelijk tot mijn recht komen, de moed krijgen mijn talenten te gebruiken en doen wat God van mij vraagt.
Die middag lopen we met z'n allen de kruisweg. De abdij is gebouwd tegen een berghelling met op de top een grote crucifix. Een slingerend pad met veertien staties leidt erheen. Het regent zachtjes. Twee aan twee dragen we een groot houten kruis en stoppen we bij elke statie om te bidden. Elke statie brengt ons hoger en opent een wijder vergezicht. Maar ik zie het kruis en in mijn hart hoor ik: 'Voor mij, voor mij.' Jezus heeft het lijden gekozen, heeft zich laten kwetsen. Zijn lijden, zijn kwetsuren zijn een Bron van leven geworden voor de hele wereld, en hier en nu ook voor mij.
De volgende dag zullen we na het morgengebed vertrekken. In de eeuwenoude kapel verzamelt de gemeenschap zich om ons heen. Ze zingen en bidden over ons. Een van de zusters bidt de woorden van Paulus: '… als ik zwak ben, dan ben ik sterk' (2 Korintiërs 12,10). Het is de essentie van wat ik deze paar dagen dieper heb begrepen. Bij het afscheid bedank ik deze zuster voor haar gebed. Ze kijkt me aan en zegt dan: 'C'est pour toi.' Ja, dat is voor mij. Dit is de bron, die ik opnieuw heb ontdekt en die ik meeneem deze berg af. Terug naar het noorden, waar het land vlak is. Maar ook daar is Jezus bij mij en wil Hij, in mijn zwakheid de bron zijn waaruit ik drink.
*De Communeauté des Beatitudes, de Gemeenschap van de Zaligsprekingen, is een van de vele nieuwe gemeenschappen die voortgekomen zijn uit de charismatische vernieuwing. Zie www.stmartinducanigou.org/nl voor meer informatie over deze abdij en deze gemeenschap.
** De kracht van kwetsbaarheid, B. Brown, p. 12
De Bijbelcitaten zijn uit de Willibrordvertaling van 1995.
Mark Borst
Uit: Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2014-5