Op donderdagavond 27 september 2018 gaf pastoor Juan van Eijk een lezing over de dienst van bevrijding. Hieronder een korte weergave daarvan.
Bevrijding is heel normaal. We bidden in het onzevader ‘verlos ons van het kwade’, wat letterlijk ook betekent ‘bevrijd ons van de duivel’. Als Rooms-Katholieke Kerk zijn we de dienst van bevrijding opnieuw aan het ontdekken, mede dankzij de Pinksterbeweging en de charismatische vernieuwing. De Rooms-Katholieke leek Neil Lozano - gehuwd en vader van drie kinderen - heeft zich in de Verenigde Staten ontwikkeld tot een autoriteit op het gebied van bidden om bevrijding. Wat ik van hem leerde geef ik nu door.
Tocht door de woestijn
Het volk van God werd bevrijd uit de slavernij in Egypte. Eenmaal in de woestijn bleken ze toch nog gebonden te zijn, want ze verlangden terug naar wat ze in Egypte wel hadden en in de woestijn niet meer. Waar God met hen naartoe wilde was het beloofde land. Onderweg moesten ze hun diepste identiteit ontdekken als geliefde kinderen van God. Het proces van bevrijding in ons leven hier en nu is vergelijkbaar met deze tocht door de woestijn. En wij zijn op weg naar het nieuwe Jeruzalem, het beloofde land waarin God alles in allen zal zijn.
Gods licht roept reactie op
Over de duivel als persoon lezen we in het Oude Testament weinig. Met de komst van het Licht, Jezus Christus, wordt de confrontatie met de duisternis veel meer manifest.
Wat de duivel vooral probeert te ondermijnen is ons besef geliefde kinderen van God te zijn. Hij valt onze identiteit aan. Zo deed hij ook met Jezus, nadat Hij was gedoopt. De Heilige Geest daalde in de gedaante van een duif over Jezus neer. De Vader bevestigde zijn identiteit. De duivel trekt vervolgens de identiteit van Jezus in twijfel: ‘Als je de zoon van God bent…,’ vraagt de duivel tot twee keer toe aan Jezus. En als laatste probeert de duivel de bestemming van Jezus weg te nemen: ‘Als je in aanbidding voor mij neervalt, zal ik je dit alles geven.’ (Matteüs 4,9).
Macht om te doen als Jezus
Jezus weerstond de verleidingen van de duivel en bevrijdde heel veel mensen die door de duivel waren gebonden of bezeten. Hij gaf de apostelen en hun opvolgers de macht dit te doen. In de eerste eeuwen was het gewoon dat gelovigen in Jezus’ naam baden om bevrijding, zoals Jezus had beloofd in Marcus 16. In de eerste eeuwen van de Kerk had het gebed om bevrijding een zeer nadrukkelijke plaats in de doopvoorbereiding. Voordat je gedoopt kon worden kreeg je een voorbereiding van drie jaar lang, waarin je ook bewust afstand moest nemen van de werken van de duivel, om je leven meer op Christus te richten.
Gewone gelovigen kunnen dit
In de eeuwen daarna werd het bidden om bevrijding geformaliseerd. Dit naar aanleiding van misbruik en verwarring.
Tijdens het concilie van Trente (1545 - 1563) werd vastgelegd dat alleen priesters demonen konden uitdrijven en dat ze daarvoor toestemming van hun bisschop nodig hadden. Het Tweede Vaticaans concilie bracht hier vier eeuwen later weer verandering in. Langzaam wordt nu duidelijk dat, net als vroeger, gewone gelovigen - op grond van hun doopsel en vormsel - in Jezus autoriteit bezitten om te bidden om bevrijding. Je bidt dan met mensen opdat ze vrij worden van wat hen gebonden houdt. Niet alleen met de woorden van het onzevader, maar ook in zelf geformuleerd gebed voor de persoon die je voor je hebt. Bij het bidden om bevrijding gaat het om een niet-confronterendemanier. Op de eerste plaats staat de relatie tussen God en de persoon die om bevrijding vraagt. Het gaat er niet om directe confrontatie met de duivel te zoeken, maar de obstakels voor het ‘vrij worden in Christus’ op te ruimen.
Definitie van bevrijding
Lozano definieert bevrijding als volgt:
‘De dienst van bevrijding is een inspanning om iemand te helpen bezit te nemen van zijn identiteit als kind van God, om weerstand te bieden aan de leugens van de tegenstander en vrij te worden van de onderdrukking die hem of haar heeft beïnvloed.’
Lozano heeft hierbij een model ontwikkeld dat hij duidelijk maakt aan de hand van het beeld van een deur die met vijf sleutels geopend moet worden. Die deur gaat pas open als je alle vijf de sleutels hebt gebruikt.
Bij deze dienst van bevrijding is je aandacht niet gericht op demonen maar op God. Bevrijding is gericht op herstel van je identiteit als geliefd kind van God en op leven in relatie met God.
Vijf sleutels
Vrij worden is een proces. Ga je bidden met iemand, dan kunnen er dingen aan het licht komen die iemand zich nog niet bewust was. Als iemand voor het eerst of opnieuw echt tot zich laat doordringen dat hij door God is geliefd, dan is het ook niet vreemd dat er emoties loskomen. Nu meer over die vijf sleutels.
Sleutel 1
Bekeer je en geloof (Marcus 1,15), verander van richting en geloof in het evangelie.
Sleutel 2
Vergeef degene die jou iets heeft aangedaan en waardoor je je niet vrij voelt. Vergeven zoals jij zelf vergeving ontving. Doe dus niet zoals die rentmeester in Matteüs 18,21-35.
Sleutel 3
Verwerp alle leugens waardoor je nu nog gebonden bent. Bijvoorbeeld het leugenachtige van glaasje draaien wat als iets onschuldigs aan je werd voorgesteld. Of de leugen dat jij onbelangrijk en niet geliefd bent.
Sleutel 4
Spreek - vanuit de autoriteit die je door je doopsel en geloof hebt in Christus - met gezag tegen wat jou onvrij maakte. Bijvoorbeeld: ‘In naam van Jezus verwerp ik angst. Angst mag mij niet langer beheersen.’
Sleutel 5
Ontvang de zegen van God die over je wordt uitgesproken door degene die met jou bidt om bevrijding en die bijvoorbeeld zegt: ‘Ik zegen jou omdat jij een goed schrijver bent. Ik zegen jou omdat jij vader/moeder/priester bent.’
Bij het omdraaien van al deze sleutels gaat het erom je identiteit ten volle te ontdekken en te ontvangen, te worden wie je ten diepste bent, hoe God jou bedoeld heeft toen Hij jou schiep. Daarbij mag je ook het plan ontdekken dat God met jou heeft.
Vrij blijven
Om na deze bevrijding ook echt vrij door het leven te blijven gaan, dat vraagt inspanning. Een voortdurend proces van vernieuwing van denken (Romeinen 12,2), het weerstand bieden tegen de duivel - als die jou weer probeert te verleiden - en het onderhouden van een gezond geestelijk leven. Dat doe je onder meer door in gebed verbonden te blijven met God, zijn Woord steeds meer in je laten wonen* en veelvuldig de sacramenten te ontvangen.
Zelden een exorcisme nodig
Alleen als mensen zo gebonden zijn door negatieve machten dat ze bijvoorbeeld niet meer vrijuit kunnen zeggen dat Jezus hun Heer is, dan kan doorverwijzing naar een exorcist op zijn plaats zijn. Die kan - als het echt nodig is - met de autoriteit van de Kerk en toestemming van de bisschop in naam van Christus een aanwezige demon wegsturen.
De aldus bevrijde persoon zal ook na zo’n exorcisme zich actief moeten inzetten voor een gezond geestelijk leven om echt vrij te blijven.
Een rustig gesprek
Unbound iseen model, een manier van aanpak met de genoemde vijf sleutels. Het is niet het enige model, maar ik heb er nu al veel goede vruchten van gezien. Het is gebaseerd op tientallen jaren ervaring door Neal Lozano en al degenen die van hem hebben geleerd deze aanpak toe te passen. Deze dienst van bevrijding gebeurt eenvoudig door - samen met een ander - iemand te ontvangen voor een rustig gesprek met gebed. Dit te doen als team van twee personen is het beste. Daarbij leidt de een het gesprek en bidt de ander. Dat gesprek kan heel ontspannen zijn en 45 tot 60 minuten duren, waarna een vervolgafspraak gemaakt kan worden.
Cursus
Aan de hand van een werkboek van Neal Lozano mocht ik dit jaar in mijn parochie voor een groep van 18 deelnemers de vorming Unbound geven. Die vorming start opnieuw, evenals een Alpha-cursus en een vorming tot leven in de Geest. Aanmelding bij mij.
Pastoor Juan van Eijk
(Per 1 juni 2020 parochiepriester in Nijmegen)
*‘Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen …’ (Kolossenzen 3,16)
Uit Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2018-5
Dit is document a4123.