In de maanden oktober van 2023 en 2024 vindt in Rome de synode plaats over de vraag op welke manier alle gedoopte en gevormde leden van de Kerk beter kunnen gaan meefunctioneren in bestuur en besluitvorming binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Onderstaande stellingen werden op de Nationale Open Charisdag in Utrecht, 29 mei 2023, gepresenteerd door Charis-coördinator Kees Slijkerman.
Kees Slijkerman, Charisdag 29 mei 2023
1/ Wat is de vraag in het synodaal proces?
In het synodaal proces moeten we leren samen te verstaan wat Gods Geest aan de gemeenschap zegt. Wat voor smaak, uitstraling en kenmerken hebben de dingen van de Geest? Hoe weet je of iets van Gods Geest komt of uit andere bron?
2/ De weg voor Gods volk?
Dat is de weg die God aan Abraham en Mozes duidelijk maakte en die volkomen in praktijk is gebracht en zichtbaar gemaakt door Jezus. Wij kunnen die weg gaan, door met Gods Geest gedoopt te worden, Hem toe te laten in ons hart en in ons dagelijks leven.
Gods Geest in je toelaten helpt je op de weg naar geestelijke volwassenheid. Geestelijke baby’s drinken melk, geestelijke volwassenheid krijg je door gebed, vast voedsel, degelijk onderricht en steeds meer van Gods Woord in je op te nemen (Hebreeën 5,13-14).
3/ Herken het werk van de Geest aan de vruchten van de Geest
De uitwerking van Gods Geest in mensen is te herkennen aan liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, vertrouwen, zachtmoedigheid, zelfbeheersing (Galaten 5,22-23), tedere ontferming, goedheid, nederigheid, zachtheid en geduld (Kolossenzen 3,12). Wijsheid van Gods Geest is rein, vredelievend, vriendelijk, altijd voor rede vatbaar, rijk aan barmhartigheid en vruchten van goede daden, onpartijdig en oprecht (Jakobus 3,17-18; vgl. Wijsheid 7,22-23).
4/ Gods leiding herkennen aan charisma’s
We herkennen Gods leiding ook aan de charisma’s, die de Geest uitdeelt aan wie Hij wil. Geloofsgemeenschappen en leidinggevenden moeten dat op de synodale weg toetsen, zich erover uitspreken met bemoediging en ondersteuning, zonder de Geest uit te doven (Vaticanum II, www.kcv-net.nl/meer/charisma-s). Op charisma’s gebaseerde bedieningen kunnen in parochiegemeenschappen meer vrucht gaan dragen (zie brief van paus Franciscus 15-8-2022, 0484uk op www.stucom.nl), bijvoorbeeld bedieningen voor onderricht, lofprijzing, genezing, bevrijding, verzoening of het charisma van patronaat, dat is de zorg voor iets of iemand op je nemen, bijvoorbeeld de leiding over een bepaalde groep*.
5/ Voorrang aan wie het meest met God verbonden leven
De Wijsheid van Gods Geest kan alles en vernieuwt alles; van generatie tot generatie treedt zij binnen in heilige zielen, maakt hen tot vrienden van God en tot profeten (Wijsheid 7,27).
Het Tweede Vaticaans Concilie heeft ons als Kerk opnieuw op de synodale weg gezet. Kardinaal Suenens, die een grote inbreng had in dat concilie, stelde dat de christenen die het meest met God verbonden leven, voorrang genieten bij het verstaan ‘wat de Geest tot de kerken zegt’. Geen algemeen kiesrecht, maar ‘democratie van de heiligheid’, benadrukt hij. En daar voegt hij aan toe: ‘Het zijn blijvende waarheden die niet altijd herhaald worden, maar die nog sterker zijn als ze uitgesproken worden.’ (zie 0479 op www.stucom.nl). Bij het synodaal proces is het belangrijk deze blijvende waarheden steeds weer in gedachten te nemen, ook al roept het de vraag op wie er het meest met God verbonden leven. Dat zijn niet degenen die zichzelf verheffen boven anderen (Romeinen 11,18.20.22; 12,3).
Degenen die wel het meest met God verbonden leven, zullen door anderen herkend worden, onder meer aan de vrucht van de Geest (zie boven).
Het samen accepteren van bovengenoemd ‘tijdloze’ principe van kardinaal Suenens wekt al de nederigheid en wijsheid die nodig zijn om samen op weg te blijven gaan naar de door God gegeven doelen. Dus: Overleg met elkaar, luister naar Gods Geest en naar elkaar, want met beleid moet je de strijd voeren en de overwinning valt daar, waar veel raadgevers zijn (zie Spreuken 24,6).
Tot zover de op 29 mei gepresenteerde stellingen, met daarin wat toevoegingen en weglatingen dankzij de opmerkzaamheid van degenen die alle artikelen voor Bouwen aan de Nieuwe Aarde vooraf beoordelen.
INITIATIEFRIJK LEIDINGGEVEN?
*Het charisma patronaat wordt doorgaans vertaald met charisma leiding geven (Romeinen 12,8). Een charisma dus dat direct raakt aan het onderwerp van de synode. Bisschoppen houden toezicht, priesters bedienen de sacramenten, diakens hebben speciale diaconale zorg, maar echt initiatiefrijk leidinggeven is alledrie meestal niet gegeven. Gelovigen met charisma’s als patronaat/leidinggeven, apostel, profeet, evangelist of herder kunnen hier een grotere rol in gaan vervullen. Vergelijk Efeziërs 4,11, een tekst die paus Franciscus ook uitdrukkelijk noemt in zijn brief van 15-8-2022 over een herbezinning op bedieningen (waar bovenstaande stelling 4 naar verwijst).
Kees Slijkerman
Uit Bouwen aan de Nieuwe Aarde 2023-3